Werkende stad

Het beleid is verlamd door het idee dat je privébedrijven zo gemakkelijk mogelijk moet maken. Je legt de managers van die bedrijven in de watten. Je investeert in gebouwen voor een evenementenlocatie, voert prijzige studies rond het bouwen van een podiumkunstenzaal, en kiest voor het bouwen van een peperduur openluchtzwembad.  Allemaal met het idee dat de stad daar de vruchten van zal plukken en dat de welvaart dan zal verbeteren. Maar dat sprookje werkt niet. Ook in Leuven niet. Rijken worden er alleen rijker van, en armen armer.

Wij geloven niet in een gedoogbeleid voor grote bedrijven die noch bijdragen aan de stad via een sterkeschouderstaks, noch respect hebben voor werknemers wanneer ze de bedrijvigheid verhuizen naar andere locaties of volledig stopzetten omwille van winstbejag. Daarom willen we investeren in de noden van de werkzoekenden en naar waardige jobs voor Leuvenaars. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar jobs en opleidingen voor kortgeschoolden.

Het stadsbestuur privatiseert steeds maar meer diensten: een groot deel van de gebouwen van de stad worden voortaan gepoetst door privéfirma’s. Line De Witte (PVDA) kwam daar meermaals over tussen op de Leuvense gemeenteraad. Het antwoord van burgemeester Ridouani is dat deze bedrijven ‘gespecialiseerde diensten’ zouden voorzien. Maar de stad heeft een sterk uitgebouwde poetsdienst, met tonnen aan expertise. Waarom zou een privéfirma dat beter doen? De echte reden is dat het een besparingsmaatregel is. Het zijn de werknemers die daarvan de dupe zijn: want het zijn slechtere jobs, met lagere lonen en slechtere arbeidsvoorwaarden. Recent nog bracht ABVV een studie uit over zaken die mislopen in zo’n poetsbedrijven: lage lonen, geen respect voor de gezondheid van personeel. Poetshulpen lopen rond met rugklachten, nekklachten, alles doet zeer. “Een collega moest kiezen: haar auto voltanken om tot bij haar klanten te geraken, of naar de dokter en de apotheker gaan voor haar zoon.” zei Gerda daarover in het nieuwsblad. Een schande dat stad Leuven hiervoor kiest. En niet alleen voor de poetsdiensten wordt gekozen voor privé. Ook de parkeerwachters, de wegenwerkers, de beveiligingsdiensten zijn ondertussen geprivatiseerd. Wij draaien die logica terug. Stad Leuven neemt zelf mensen in dienst aan goede lonen en goede arbeidsvoorwaarden. 

We streven naar de uitbreiding van stedelijke crèches en rusthuizen om te voorzien in de behoeften van onze gemeenschap en meer werkgelegenheid te creëren. Het overnemen van de 159 plaatsen vzw Kinderdagverblijven is al een positief voorbeeld. Daarnaast willen we een Woonunie oprichten om betaalbare huisvesting te bouwen en renoveren, en een regionaal energiebedrijf opzetten gericht op duurzame energieopwekking en -distributie. Deze initiatieven bieden niet alleen essentiële diensten, maar ook werkgelegenheidskansen in verschillende sectoren. Door te investeren in deze projecten streven we naar een bloeiende en veerkrachtige stad voor al onze inwoners.

De output van onze Grote Bevraging geeft aan dat de Leuvenaar vooral vragende partij is voor het belasten van de allergrootste vermogens en de grote bedrijven. Daar maken we werk van. Via de sterkeschouderstaks investeren we in opleidingstrajecten en nieuwe jobs in toekomstsectoren.

In het Leuvense stadscentrum zijn de koeriers van Deliveroo of Uber Eats niet weg te slaan. Het lijkt een eerlijke handel: men betaalt een leveringskost en in ruil daarvoor wordt je eten warm bij je thuis geleverd. Echter werken deze koeriers aan een zelfstandigenstatuut, waardoor het hen ontbreekt aan sociale bescherming, arbeidsrechten, een gegarandeerd inkomen en inspraak. Ze bevinden zich vaak al in een precaire leefsituatie en zijn financieel kwetsbaar wanneer ze geconfronteerd worden met onvoorziene omstandigheden, zoals ziekte of werkloosheid. Wanneer hen iets overkomt, worden ze aan hun lot overgelaten.

Leuven heeft veel troeven om voor kwaliteitsjobs te zorgen, maar stelt zich tegenover de werknemers bijzonder stil op. Zelfs bij flagrante gevallen van sociale dumping, zoals in de bouw, komt het niet tussen. In 2022 valt een 27-jarige arbeider een val van 5 meter op een bouwwerf van een grote projectontwikkelaar in Leuven. De man was al van ‘s ochtends aan het werk, met beperkte valpreventie, en zakte tegen het einde van zijn werkdag door een gipsplaat. Daardoor maakte hij een val van ongeveer vijf meter en raakte hij zwaargewond. In april 2023 kwam in het nieuws dat er vijf Leuvense bouwwerven werden onderzocht tijdens een arbeidsinspectie. Vier van de vijf bouwwerven werden verzegeld wegens tewerkstelling van een minderjarige, aanwezigheid van asbest en/of gebrek aan valbeveiliging. Zo kan het niet verder. De stad moet haar verantwoordelijkheid opnemen in de strijd tegen sociale dumping.

Enerzijds is het cruciaal dat er meer diensten in handen van de stad zelf komen, zodat de stad de efficiëntie en kwaliteit van die diensten beter kan beheren. Anderzijds moet de stad bij aanbestedingen de regie veel beter in handen nemen om een eind te maken aan mistoestanden op bouwwerven en wegenwerken. De aanbestede bedrijven moeten respect hebben voor de verloning, de werkuren en de arbeidsveiligheid. De huidige overeenkomst van maatschappelijk verantwoord ondernemen biedt geen garanties tegen sociale dumping. Daarom willen we een charter met afdwingbare maatregelen tegen sociale dumping. Met zo’n charter, voorgesteld door de vakbonden, sluiten we misstanden uit en houden we de sleutels in handen om volwaardige jobs met volwaardige contracten te beschermen. 

Er is een tendens bij de grote steden om in te boeten op publieke tewerkstelling. Onder meer Gent en Antwerpen lijden onder die liberale taboe. In de neoliberale visie van die stadsbesturen is de dienstverlening door het stadspersoneel vooral een last, die drastisch ingeperkt moet worden. Ook in Leuven zien we dit gebeuren door de privatisering van poetsdiensten, wegenwerken, parkeerwachters en beveiligingspersoneel.  Voor de inwoners van Leuven is de dienstverlening net een waardevolle investering. Wie anders zorgt voor onze kinderen en ouderen? Wie anders houdt de straten proper? Wie anders helpt ons met allerlei administratie? Wie anders organiseert sport, cultuur en ontspanning? Het stadsbestuur moet opnieuw personeel aanwerven in goede statuten. Met goede publieke diensten en een volwaardige publieke tewerkstelling kun je bovendien mensen snel hoger op de sociale ladder helpen. Nu zitten veel Leuvenaars structureel vast in het moeras van armoede en precaire jobs met een slecht statuut: deeltijds, tijdelijk, onveilig, onderbetaald, …

Sommigen beweren dat het niet uitmaakt of een dienst privé of publiek is, als hij maar bestaat. Voor de PVDA is het publieke wél een meerwaarde. Bij openbare stadsdiensten kan de dienstverlening werkelijk centraal staan, in plaats van de winst en rendabiliteit. Daarom willen we niet dat de stad haar vaste publieke functies uitbesteedt. We zijn tegen het vermarkten van kerntaken van de overheid. We zijn tegen een beleid dat publieke diensten benadeelt of afbouwt, omdat ze stoorzenders zouden zijn voor de privé. Want overal waar zo’n beleid gevolgd werd, zien we de dienstverlening aan de inwoners van de stad achteruitgaan: de benadeling van de stedelijke kinderopvang tegenover private initiatieven en privatisering van de openbare rusthuizen en concurrentie van malafide zorggroepen zoals Armonea of Orpea.

De bedrijfslogica en de commerciële strategieën in de stadsdiensten mogen van ons op de schop. Ons vertrekpunt is: de diensten van de stad moeten toegankelijk zijn. Dat realiseer je niet alleen met apps en websites. De PVDA is voorstander van digitalisering, maar dan moet je wel als stadsbestuur actief zorgen dat iedereen mee is. Je hebt aanspreekbare stadsmedewerkers nodig, in toegankelijke wijkkantoren van de stadsloketten en de lokale politie. De stad heeft zich de afgelopen jaren teruggetrokken. Je kunt nog wel een digitale afspraak maken, maar een buurtagent tegen het lijf lopen, rustig je verhaal kunnen doen aan het stadsloket, tijd hebben om met een vuilnisophaler te spreken, dat is allemaal veel minder geworden. 

Wij verwachten van de stad niet alleen een beleid op mensenmaat naar haar inwoners, maar ook naar haar werknemers. De werknemers bij de stad hechten veel belang aan de maatschappelijke relevantie van hun job. Ze willen iets voor anderen betekenen. Daarbij worden ze gehinderd door de logge procedures, de te hoge werkdruk en het tekort aan personeel. Het beeld van de ambtenaar die er de kantjes afloopt, is misplaatst. De maatschappelijke rol en het algemeen belang: daar doet het stadspersoneel het voor. Het verdient alle vertrouwen en respect; een kritische houding mag niet afgestraft worden met zwijgplicht. 

Wij willen de 30-urenweek bij een aantal stadsdiensten uittesten. We mikken hier op stadsdiensten met hoge werkdruk en ziekteverzuim, en we denken daarbij aan een testproject met de 30-urenweek in de Leuvense rusthuizen. We willen daar een sociaal, productief en gendergelijk experiment voor een nieuw, korter voltijds opzetten.