Met het geld voor de parking onder Den Bruul kunnen we 10 jaar lang gratis openbaar vervoer betalen

Gratis openbaar vervoer is in opgang. Vorige zondag was er een gratis pendelbus voor het evenement “VIJF and the shopping Queens”. Je kon daardoor een hele namiddag gratis pendelen tussen het wetenschapspark en het stadscentrum. Dat vinden we als linkse partij positief, alleen jammer dat het enkel om uitzonderlijke evenementen gaat. Wij hebben een studie klaar waarmee we elke dag gratis openbaar vervoer kunnen garanderen voor onze stad. Daarmee willen we de eerste stad zijn die meegaat op de internationale groene golf van bijna honderd steden waar nu al gratis openbaar vervoer bestaat.

Dat de situatie prangend is, merken we aan de actuele discussies. De stad heeft nu de piste gelanceerd om een nieuwe ondergrondse parking te bouwen aan de OHL-terreinen. Maar waarom heeft ze geen ambitie om de helft van de supporters te overtuigen om met het openbaar vervoer te komen? Het stadion is vlakbij de treinstations van Heverlee en Leuven. Als we op piekmomenten daar meer pendelbussen voorzien en een gratis ticket kunnen verzekeren, voeren we een echt charme-offensief naar de supporters. Ook de Bruulparking blijft een heet hangijzer, terwijl we met de 30 miljoen die de bouw ervan gaat kosten, veel beter kunnen inzetten op alternatieven van de 21e eeuw.

Waarom gratis?

Gratis bestaat niet zeggen tegenstanders steeds weer. Wij vinden dat er met een andere logica naar vervoer moet worden gekeken en dat reizigers niet langer als ‘klanten’ maar als burgers moeten worden gezien. Openbaar vervoer is een gemeenschappelijk goed dat iedereen ten goede komt en mag dus ook gemeenschappelijk gefinancierd worden. We betalen toch ook niet voor onderwijs, wegen, voet- en fietspaden, straatverlichting, bibliotheken of speelpleinen. Vandaag haalt De Lijn maar 21% van haar inkomsten uit ticketverkoop. Vier op vijf bussen rijden dus op subsidies en één op vijf bussen wordt betaald door ticketverkoop.

"Met kosteloos openbaar vervoer pakt men sociale uitsluiting, ongelijkheid en transportarmoede op een directe manier aan" aldus Line De Witte, lijsttrekker van de PVDA. In Hasselt merkte men volgens haar ook op dat omwille van de invoering van het gratis openbaar vervoer het aantal bezoekers in het ziekenhuis sterk is toegenomen.

"Het is ten slotte absoluut nodig voor ons klimaat. Het verkeer in onze stad is verantwoordelijk voor 25% van de Leuvense CO₂-uitstoot Als we de ambitie willen waarmaken om klimaatneutraal te worden moeten we durven kiezen voor gratis openbaar vervoer. Het is volgens ons ook sociaal, ecologisch en mogelijk. De Lijnbussen laten we een omschakeling maken naar waterstof. Daardoor rijden ze helemaal klimaatneutraal.

Internationale golf

We voelen ons hier in gesterkt omwille van het feit dat gratis openbaar vervoer in opmars is.  Zo denkt ook de burgemeester van Parijs na om, in navolging van Tallinn, het openbaar vervoer gratis te maken.  In 1980 waren er maar 6 steden met gratis openbaar vervoer, vandaag is er volwaardig gratis openbaar vervoer in minstens 96 steden ter wereld.

Hoeveel zal dat kosten?

De berekening voor gratis openbaar vervoer is geen exacte wetenschap. Een exact cijfer is onmogelijk aangezien er teveel factoren zijn die onmogelijk zijn te voorspellen. Toch hebben we met PVDA Leuven een schatting gemaakt waarmee we dichtbij de werkelijke kost zitten. Via 3 verschillende berekeningen komen we telkens uit op een kost die schommelt rond 3 miljoen euro per jaar. De stad wilt nu minstens 30 miljoen uitgeven aan een autoparking onder den Bruul, met dat geld kunnen we 10 jaar lang gratis openbaar vervoer financieren.

Eigenlijk zal de kost onrechtstreeks minder zijn. Want we tellen er de terugverdieneffecten niet bij van de maatschappelijke kostprijs van klimaatopwarming en de gezondheidsimpact van luchtvervuiling. Vandaag geven we als samenleving enorm veel geld uit aan gezondheidszorg. Alle toxicologen zijn er mee akkoord dat het fijn stof in de steden een enorme aanval is op onze gezondheid. Het bestrijden van fijn stof zorgt voor rechtstreeks winst dat we anders aan gezondheidszorg zouden uitgeven.

 

Berekening op basis van 4 casussen De berekening voor gratis openbaar vervoer is geen exacte wetenschap. Er bestaat uiteraard geen vast tarief of groepsticket voor 100.000 inwoners. Dat betekent dat er onderhandeld moet worden met De Lijn. De uitkomst van die onderhandelingen ligt uiteraard niet op voorhand vast. Verder zijn er tal van variabele factoren, zoals bijvoorbeeld toenemende reizigersaantallen, die onmogelijk exact te voorspellen zijn. Op basis van verschillende voorbeelden kunnen we echter wel een realistische schatting maken. We schatten de prijs op 3 miljoen euro. Daarbij moet worden opgemerkt dat terugverdieneffecten hier niet worden meegerekend. Enerzijds verdwijnen namelijk de kosten voor ticketverkoop en controle. Anderzijds zullen de kosten die verbonden zijn aan files of ziektes zoals astma en kanker die het gevolg zijn van luchtvervuiling en fijn stof afnemen. Casus 1 Uit het jaarverslag van De Lijn van 2016 leren we dat de verkoop van vervoersbewijzen in totaal 185,9 miljoen euro opleverde. Dat dekt slechts ongeveer 20 procent van de uitgaven van De Lijn. De 6,5 miljoen Vlamingen gaven op dat moment dus gemiddeld 28,72 euro uit aan zijn of haar buskaartjes, abonnementen en dergelijke. Indien we aannemen dat Leuvenaars gemiddelde Vlamingen zijn betekent dit dat de kost om voor 100.000 Leuvense inwoners gratis openbaar vervoer te voorzien neerkomt op  2,9 miljoen euro. Hierbij wordt abstractie gemaakt van Leuvenaars die in een andere gemeente de bus nemen en inwoners van andere gemeente die in Leuven de bus nemen. Casus 2 In Hasselt -waar gratis openbaar vervoer realiteit was- zagen we dat de kosten voor de stad toenamen omwille van het toenemende aantal reizigers tot 1,75 miljoen in 2009 voor ongeveer 70.000 inwoners. Omgerekend zou dat voor 100.000 Leuvenaars 2,5 miljoen euro betekenen. Enerzijds moet worden opgemerkt dat de kosten  in Hasselt niet de volledige ticketinkomsten dekte. Anderzijds zorgde het toegenomen aantal reizigers ook voor vollere bussen, wat kostenefficiënter is. Uiteindelijk lijkt deze onderhandelde oplossing dus billijk.  Casus 3 In Gent investeert de stad jaarlijks 460.000 euro in gratis openbaar vervoer op 15 koopzondagen. Dat komt overeen met 30.000 euro per dag. Indien Gent alle 365 dagen van het jaar gratis openbaar vervoer zou voorzien zou dat dus een kost betekenen van 11 miljoen euro voor 259.083 inwoners. Omgerekend zou dat voor 100.000 Leuvenaars zou dat 4,25 miljoen euro betekenen. Casus 4 In Leuven werd een tijd lang gratis busritten voor studenten voorzien. Daarvoor werd toen 0,4394 euro per ontwaarding aan De Lijn betaald. Dit is een gunstig tarief dat gebaseerd is op het tarief van de Buzzy Pazz. In het academiejaar 2011-2012 werd die gratis buspas ongeveer 2 miljoen keer gebruikt. Dat houdt dus een kost in van ongeveer 880.000 euro voor 43.672 studenten. Omgerekend zou dat ongeveer 2 miljoen euro betekenen voor 100.000 Leuvenaars.  Conclusie Indien we het gemiddelde nemen van deze 4 schattingen ((2,9 miljoen +2,5 miljoen + 4,25 miljoen +2 miljoen)/3) komen we uit op 2,91 miljoen euro of naar boven afgerond 3 miljoen euro. Dat is zoals gezegd een schatting. Maar wetende dat de kostprijs voor de Bruulparking geschat wordt op 30 miljoen euro betekent dit dus dat gratis openbaar vervoer in Leuven budgettair mogelijk is.