1 mei, dag van de arbeid, deden we een bijeenkomst in Leuven. Hieronder kan je de speech samen met wat sfeerfoto's terugvinden.
Vier jaar geleden vertelde ik op 1 mei het verhaal van Katrien. Dat ging zo: “Katrien is verpleegster. Op sommige dagen staat zij er helemaal alleen voor om 20 enorm zorgbehoevende patiënten in de psychiatrie te verzorgen. Ze doet het graag. Ze is een van die honderden mensen die met hart en ziel werkt, die het verzorgen van mensen als een passie ziet. Maar ze weet ook nu al dat het moeilijk wordt om dit tot haar 67ste vol te houden. Katrien is 29 jaar.”
Ik sprak ook over de rusthuizen: “Patiënten in rusthuizen worden om 4 uur in bed gestoken, omdat er niet genoeg personeel is om voor hen te zorgen. Pampers worden hergebruikt. En daar gaat het laatste greintje menselijkheid.”
Dat was vier jaar geleden zo. En dat is nu meer dan ooit actueel.
Kinderen opeengepakt in overvolle bussen, midden in een gezondheidscrisis, leerlingen op school in klassen van 25, zonder goede verluchting, rusthuizen waar mensen aan de lopende band sterven, omdat er niet genoeg beschermingsmateriaal en personeel is om hen apart te verzorgen.
Onze openbare diensten zijn ondergefinancierd. En dat wordt tijdens de pandemie, prangend duidelijk.
Wat ook duidelijk wordt, is wie de wereld doet draaien. En dat zijn niet de CEO’s. Dat zijn de kassiersters, de verpleegsters, de koeriers in de pakjesbedrijven, de bouwvakkers, de fabrieksarbeiders. Het zijn de werkende mensen. Zonder CEO’s had het land nog gedraaid, maar zonder al die werkende mensen ligt het plat.
De werkende mensen werden helden genoemd, ze kregen applaus. Of een cadeautje van de werkgever in de vorm van een pot choco, een bak bier of een boekenbon. Applaus is fijn, maar niet genoeg. Nu willen ze respect. Een bak bier of een boekenbon, dat is geen respect, dat is de mensen uitlachen in hun gezicht.
Er is nochtans geld genoeg. Ondanks de pandemie was 2020 een recordjaar voor ‘s werelds rijksten. Het aantal miljardairs is vorig jaar “geëxplodeerd tot een ongekend aantal”. Aan de andere kant is het aantal mensen in extreme armoede gegroeid met 500 miljoen.
De BEL20 bedrijven keerden 6 miljard aan dividenden uit. En dan krijgen de werknemers van die bedrijven, zij die de wereld doen draaien, te horen dat hun lonen met maximaal 0,4% mogen stijgen.
Leg dat eens uit aan Mustapha, die werkt bij DHL. Ze vervoerden 33% meer pakjes en de winst is gestegen met een derde. Maar zijn loon zou maar met 0,4% mogen stijgen? Of aan Dirk, die bij AB Inbev werkt en elke week zijn slof af draait. Maar het zijn de leidinggevende die een bonus van 283 miljoen krijgen. En zijn loon zou maar met 0,4% mogen stijgen? Of aan de werknemers van Colruyt. Het bedrijf maakte 511 miljoen euro winst, en toch zijn er maar kruimels voor de werknemers.
Wij steunen de strijd van de vakbonden voor eerlijke lonen. We dienden een wetsvoorstel in om die bindende loonnorm te schrappen en vrije loonsonderhandelingen mogelijk te maken. Wij blijven daarvoor ijveren, samen met jullie. Want ons werk verdient respect.
Maar het gaat niet enkel over lonen. Alain, die hier net kwam spreken en die letterlijk kapotgewerkt is. Hij is 56, maar hij kan niet meer. Hij kan niet op brugpensioen, omdat de regering dat verbiedt. Misschien moeten zij eens een paar jaar bij Commscope gaan werken. Dan zou die wet snel veranderen.
Dus de werkende mensen zeggen stop. Op 29 maart gingen ze massaal in staking. Regering en werkgevers blijven vasthouden aan de 0,4%, zelfs premies konden er niet af. Over brugpensioenen kon niet worden gesproken. Maar de druk groeit. Acties gaan komen, wij gaan mee actievoeren en de regering en werkgevers zullen een stap moeten terugzetten.
Deze gezondheidscrisis is nu meer dan een jaar bezig. En we snakken naar vrijheid. De crisis weegt, op mensen die niet meer rondkomen aan het einde van de maand omwille van technische werkloosheid. Op vrouwen die zich al in een moeilijke gezinssituatie bevonden en nu worden opgesloten bij hun agressieve partner. Op mijn leerlingen die alle structuur verliezen en door het bos de bomen niet meer zien. Op de kleine zelfstandigen die overkop gaan. Het aantal depressies stijgt, mensen krijgen het moeilijk. We hebben elkaar nodig.
Er zijn nochtans alternatieven. Maak werk van goede test en tracing. Controleer de bedrijven waar het meeste besmettingen plaatsvinden. En bestraf hen ook echt als ze de regels overtreden.
En hef die patentrechten op. Want we hebben een vaccin. En toch duurt het maanden om de Belgische bevolking in te enten. Het zal jaren duren om de hele wereld in te enten. En dan is het virus misschien al zo gemuteerd dat het vaccin niet meer werkt. Dat ligt niet aan een fout van de wetenschap, helemaal niet. Dat ligt aan het feit dat die wetenschappelijke kennis wordt geprivatiseerd.‘Mijn recept’ zegt Pfizer, ‘mijn recept’ roept Astrazeneca. ‘Mijn recept’ vindt Moderna.
En wij maar betalen. Eerst voor het vooronderzoek in de universiteiten, dan voor het vaccin. Overheden betalen die farmareuzen massa’s geld, om vooruitgang tegen te gaan. De keuze is nochtans simpel. Lectrr stelde hem als volgt: ‘miljoenen laten creperen? Of miljoenen voor de aandeelhouders?’ Als we de patentrechten opheffen, wint iedereen, behalve de aandeelhouders van Pfizer en co. Dan was de hele wereld nu al ingeënt.
Corona is een versterker, ze toont ons wat we altijd al wisten. Ze versterkt wat al was.
Maar corona heeft ook dingen doen kantelen.
In deze crisis komen de kiemen van een andere samenleving naar voren. Een waar solidariteit centraal staat, waar we er alleen komen als we samenwerken. Waar de gewone werkende mensen de helden zijn. Waar de oplossing ligt in openbare dienstverlening zoals de gezondheidszorg, de afvalophaling en het openbaar vervoer. Waar de noden van de mensen eerst komen, en niet de winst.
Duizenden mensen toonden zich de laatste maanden solidair. Arbeiders van G4S die de werknemers in het WZC een hart onder de riem gingen steken, arbeiders van AB Inbev die speelgoed inzamelen, treinbegeleiders die soep uitdeelden. De solidariteit binnen de werkende klasse is enorm.
Samenleven kan je niet alleen. En dat merken we nu harder dan ooit. Deze crisis leert ons dat de mens een supersamenwerker is. Dat terwijl ons zo lang verteld werd dat we eigenlijk wolven zijn, gedreven door hebzucht en gemotiveerd door eigenbelang. Dat zijn geen eigenschappen van de mens, dat zijn eigenschappen van het kapitalisme.
1 mei is een dag van hoop. De hoop op een samenleving waar iedereen een dak boven het hoofd heeft, de hoop op een samenleving waar armoede geen kans meer heeft, de hoop op een samenleving waar werknemers niet worden uitgeperst als citroenen maar zelf mee bepalen welke richting we opgaan, de hoop op een samenleving waar de noden van de 99% doorwegen en niet die van de 1% rijksten.
Maar die samenleving komt niet uit de lucht vallen, daar moeten we samen voor vechten. Als dat in het verleden niet was gebeurd, bestond er geen 8-urenwerkdag, geen 40-uren werkweek, dan bestond kinderarbeid nog, en waarschijnlijk zelfs slavernij.
Dat toonden nu ook de gezondheidwerkers die door hun strijd een loonstijging van 6% afdwongen. Dat toonden de vakbonden en de werknemers die door hun acties eindelijk gehoor krijgen over de loonwet. Voor het eerst in 25 jaar wordt er in het parlement gesproken van het inperken van de dividenden, iets wat perfect kan, maar nooit eerder werd dat geopperd. Dat komt door het grote sociale verzet. Dat komt ook door het feit dat PVDA groeit.
Vandaag zou wel eens het begin kunnen zijn van iets nieuw. Een kantelpunt in de geschiedenis. Het einde van die oude vormen en gedachten. Zoals we straks zingen in de internationale: De wereld steunt op nieuwe krachten. Begeerte heeft ons aangeraakt.
FOTOVERSLAG